LEKI ANTYDEPRESYJNE

Czym są leki antydepresyjne

Leki antydepresyjne, znane również jako leki przeciwdepresyjne czy stabilizatory nastroju, to grupa leków stosowanych w leczeniu depresji oraz innych zaburzeń psychicznych. Mają one na celu zmniejszenie objawów depresji i poprawę ogólnego samopoczucia, zażywane w odpowiednich sytuacjach są w stanie umożliwić pacjentowi zwyczajne funkcjonowanie. 

Choć leki przeciwdepresyjne mogą być uznawane za przykłady leków psychotropowych, nie zawierają substancji klasyfikowanych do wykazu środków odurzających i substancji psychotropowych.

W jaki sposób działają

Leki antydepresyjne działają na różne sposoby, w zależności od rodzaju leku. Działanie większości leków polega na:

• zwiększeniu dostępności neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina, w obszarach mózgu odpowiedzialnych za regulację nastroju,
• poprawie neuroplastyczności mózgu, czyli zdolności mózgu do adaptacji i modyfikacji swojej struktury i funkcji. Mogą one sprzyjać tworzeniu nowych połączeń neuronalnych i odnowie neuronalnej,
• regulacji receptorów serotoninowych, noradrenergicznych lub dopaminergicznych, co prowadzi do poprawy przepływu informacji między komórkami nerwowymi,
• modulacji neuroprzekaźników, regulowaniu ich aktywności i wpływania na przekaźnictwo neuronalne.

Kiedy powinno się sięgnąć po leki antydepresyjne

Wśród problemów, w których przebiegu wskazane może być przyjmowanie antydepresantów, wymienić można: zaburzenia lękowe (takie jak np. zespół lęku uogólnionego czy zaburzenia lękowe z napadami paniki), zaburzenia odżywiania, moczenie nocne, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (popularnie określane mianem nerwicy natręctw), zaburzenia somatyzacyjne.

Decyzja o rozpoczęciu leków antydepresyjnych u dziecka lub nastolatka jest złożona i powinna być podejmowana przez lekarza psychiatrę lub lekarza rodzinnego we współpracy z rodzicami lub opiekunami. Ważne aby decyzję o rozpoczęciu leków antydepresyjnych podejmować w kontekście kompleksowego podejścia do leczenia, które obejmuje terapię psychologiczną i wsparcie rodziny.

Czynniki, które mogą wpływać na decyzję o farmakoterapii antydepresyjnej u dziecka lub młodzieży to:

• ciężkość objawów: jeśli dziecko lub nastolatek ma ciężkie objawy depresji lub innych zaburzeń psychicznych, które znacznie wpływają na jego codzienne funkcjonowanie,
• brak poprawy po terapii psychologicznej: jeśli terapia psychologiczna, tak jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) czy terapia rodzinna, nie przynosi oczekiwanych efektów i objawy utrzymują się,
• ryzyko samobójstwa: jeśli dziecko lub nastolatek wykazuje nasilone myśli samobójcze lub istnieje wysokie ryzyko samookaleczenia.

Jak długo dziecko lub nastolatek powinien stosować leki antydepresyjne?

Żeby leczenie przebiegało bez zakłóceń, leki antydepresyjne powinny być przyjmowane codziennie o podobnej porze, a pierwsze efekty ich zażywania pojawiają się zazwyczaj po około 2-4 tygodniach. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi dotyczącej dokładnego okresu stosowania leków antydepresyjnych, ponieważ może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i odpowiedzi pacjenta na leczenie. W przypadku depresji u dzieci i młodzieży, zazwyczaj zaleca się kontynuację leków antydepresyjnych przez co najmniej sześć do dziewięciu miesięcy po ustąpieniu objawów. Ta zalecana długość leczenia po ustąpieniu objawów nazywana jest fazą utrzymania i ma na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu objawów depresji.

Jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy wystąpiły poważne lub nawracające epizody depresji, lekarz może zdecydować o dłuższym czasie stosowania leków antydepresyjnych. Może to obejmować kilka lat leczenia w celu utrzymania stabilności stanu psychicznego.

Jakie są skutki uboczne stosowania leków antydepresyjnych

Skutki uboczne leków przeciwdepresyjnych to jedna z największych obaw potencjalnych pacjentów i ich opiekunów. Mówimy tu np. o bólach brzucha, zawrotach głowy czy senności. Niektóre osoby mogą doświadczać zmęczenia, utraty koncentracji lub innych objawów, które mogą wpływać na funkcjonowanie poznawcze. Jednak nie jest to ogólna reguła, a reakcja na leki może być różna dla każdej osoby. Warto też podkreślić, że większość działań ubocznych leków jest przemijająca – pojawiać się one mogą na początku leczenia i po krótkim, zwykle kilkudniowym czasie ustępują. A u wielu pacjentów skutki uboczne w ogóle nie występują.

Warto zauważyć, że odpowiedź na leki antydepresyjne jest bardzo indywidualna. Niektórzy pacjenci mogą odczuć ulgę w swoich objawach wcześniej niż inni, podczas gdy inni mogą wymagać dłuższego czasu na osiągnięcie pełnych korzyści terapeutycznych.

Leki przeciwdepresyjne nie powodują ogłupienia! Wręcz przeciwnie, poprawiają nastrój i zmniejszają objawy depresji, co może prowadzić do poprawy funkcjonowania poznawczego.

Czego unikać podczas ich stosowania

Podczas stosowania leków antydepresyjnych u dzieci i młodzieży istnieje kilka rzeczy, które warto unikać:

• nagłego odstawienia leków antydepresyjnych bez konsultacji z lekarzem (nagłe odstawienie może prowadzić do objawów odstawienia lub nawrotu objawów depresji),
• spożywania alkoholu lub używania narkotyków, ponieważ może to prowadzić do niepożądanych interakcji i nasilać skutki uboczne,
• samodzielnego dostosowywania dawki leku bez zgody lekarza,
• interakcji z innymi lekami: należy poinformować lekarza o wszystkich innych stosowanych lekach, zarówno na receptę, jak i bez recepty, aby uniknąć potencjalnych interakcji leków.

---

JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY? 

Masz problem i nie wiesz, gdzie się zwrócić?Tu znajdziesz wszystkie ważne numery pomocowe.

Szukasz eksperta, psychologa, psychiatry? Tu znajdziesz listę miejsc, gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc.

Podejrzewasz, że ktoś ma problemy ze zdrowiem psychicznym?Tu znajdziesz 6 prostych kroków, które pokazują, jak zareagować.