Każdy z nas wyposażony jest w podstawowy, uniwersalny zestaw potrzeb. Opisał to Abraham Maslow – amerykański psycholog, który stworzył słynną piramidę potrzeb. Piramida Maslowa opisuje hierarchię ludzkich potrzeb i motywacji, zazwyczaj przedstawianą w formie piramidy, gdzie potrzeby są ułożone hierarchicznie, a podstawowe potrzeby muszą być zaspokojone, aby można było skupić się na tych wyższego rzędu.

Teoria Maslowa zakłada, że ludzie starają się zaspokoić potrzeby na niższych poziomach piramidy, zanim zwrócą uwagę na potrzeby wyższe. Piramida ta była szeroko stosowana w psychologii, zarządzaniu, edukacji i innych dziedzinach jako narzędzie do zrozumienia motywacji i potrzeb ludzkich oraz do zarządzania tymi potrzebami w różnych kontekstach życiowych.

Piramida Maslowa składa się z pięciu poziomów potrzeb:

• Potrzeby fizjologiczne: to podstawowe potrzeby człowieka, takie jak jedzenie, picie, sen, schronienie, oddychanie, reprodukcja. Są to potrzeby niezbędne do przetrwania.
• Potrzeby bezpieczeństwa: obejmują potrzebę poczucia bezpieczeństwa fizycznego, zdrowia, stabilności finansowej, ochrony przed niebezpieczeństwem. To także potrzeba poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego i bezpiecznego otoczenia.
• Potrzeby przynależności i miłości: kolejnym poziomem są potrzeby społeczne, czyli pragnienie przynależności do grupy, relacji interpersonalnych, akceptacji, miłości, przyjaźni, bycia kochanym i kochania innych.
• Potrzeby uznania i szacunku: to potrzeba szacunku, uznania własnej wartości, uznania społecznego, sukcesu, prestiżu, docenienia, a także osiągnięć i kompetencji.
• Potrzeby samorealizacji: na szczycie piramidy znajdują się potrzeby samorealizacji, czyli pragnienie rozwoju osobistego, spełnienia swojego potencjału, realizacji pasji, twórczości, osiągania celów, poznawania siebie i świata.

Każdy z nas w toku rozwoju uczy się zaspokajać najważniejsze potrzeby – to główny aspekt naszej motywacji do działania. Niestety części potrzeb nie możemy zaspokoić zdrowo. Dlaczego? Bo czasem warunki życiowe na to nie pozwalają – bieda, choroba, niedojrzałość lub niedostępność emocjonalna rodziców, sytuacje losowe – co powoduje nasze ogromne cierpienie i frustrację. A czasem mamy nieprawidłowe wzorce – na przykład nasi rodzice zaspokajali potrzebę uznania, przechwalając się własnymi sukcesami lub kupując drogie przedmioty, a my się tego od nich uczyliśmy.

Zaspokajanie potrzeb

Zaspokajanie potrzeb nastolatka jest niezwykle istotne dla jego rozwoju emocjonalnego, społecznego i osobistego. Nastolatkowie przeżywają wiele zmian i rozwijają się na wielu płaszczyznach, dlatego zaspokajanie ich potrzeb jest często wyzwaniem, ale jest też niezwykle istotne. Kilka kluczowych obszarów do rozważenia:

1. Autonomia i samodzielność

Nastolatkowie pragną większej niezależności i kontroli nad swoim życiem. Zaspokajanie tej potrzeby obejmuje dawanie im możliwości podejmowania decyzji, zachęcanie do samodzielnego rozwiązywania problemów i udzielanie wsparcia, gdy tego potrzebują.

2. Potrzeba przynależności i relacji społecznych

Nastolatkowie chcą być akceptowani przez rówieśników i otoczenie. Ważne jest wspieranie zdrowych relacji społecznych poprzez zachęcanie do nawiązywania przyjaźni, rozmowy o relacjach, wspieranie w budowaniu zdrowych więzi.

3. Rozwój tożsamości i samoakceptacja

Nastolatkowie starają się zrozumieć siebie i swoje miejsce w świecie. Ważne jest wspieranie ich w poszukiwaniu własnej tożsamości, akceptacji siebie, otwarte rozmowy o emocjach i doświadczeniach.

4. Ekspresja i wyrażanie siebie

Ważne jest dawanie nastolatkom możliwości wyrażania siebie poprzez sztukę, sport, muzykę, czy inne hobby. To pozwala im znaleźć sposób na wyrażanie emocji i rozwijanie swoich pasji.

5. Edukacja i wsparcie w rozwoju

Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych poprzez wsparcie w nauce, zachęcanie do rozwoju umiejętności, stawianie wyzwań i wspieranie w osiąganiu celów.

6. Bezpieczeństwo emocjonalne i fizyczne

Nastolatkowie potrzebują poczucia bezpieczeństwa zarówno emocjonalnego, jak i fizycznego. Ważne jest tworzenie bezpiecznego otoczenia, w którym mogą wyrażać swoje uczucia i obawy.

Zaspokajanie tych potrzeb wymaga zrozumienia indywidualnych potrzeb konkretnego nastolatka. Komunikacja, wsparcie emocjonalne, otwarta i pełna szacunku postawa ze strony rodziców oraz innych opiekunów są w tym procesie bardzo ważne. Wspieranie ich rozwoju poprzez akceptację, zrozumienie i szacunek dla ich doświadczeń i potrzeb jest kluczowe dla zdrowego rozwoju nastolatków.

JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY? 

Masz problem i nie wiesz, gdzie się zwrócić?Tu znajdziesz wszystkie ważne numery pomocowe.

Szukasz eksperta, psychologa, psychiatry? Tu znajdziesz listę miejscznajdziesz listę miejsc, gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc.

Podejrzewasz, że ktoś ma problemy ze zdrowiem psychicznym?Tu znajdziesz 6 prostych kroków, które pokazują, jak zareagować.