POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI

Czym jest poczucie własnej wartości

To poczucie pewności, że umiesz stawiać czoło podstawowym życiowym wyzwaniom. Poczucie własnej wartości to także przekonanie, że masz prawo do szczęścia i powodzenia, że jesteś wartościowy/-a/-e bez względu na to kim jesteś, jaki/-a/-ie jesteś, skąd pochodzisz, jaki jest Twój status materialny i zasługujesz na zaspokojenie swoich potrzeb czy pragnień, osiąganie tego co dla Ciebie ważne, a także cieszenie się owocami swoich wysiłków.

Poczucie własnej wartości to to, co o sobie myślisz i jak samego/samą/samo siebie oceniasz.

Osoby ze zdrowym poczuciem własnej wartości akceptują siebie i są świadome swoich mocnych i słabych stron. Traktują siebie jako osoby wartościowe i wierzą we własne siły. Wykonując zadanie, biorą odpowiedzialność za własne działania. Są życzliwe wobec innych osób i mają poprawne relacje z otoczeniem. Nie próbują dominować nad innymi. Takie osoby są ciekawe świata, zrównoważone emocjonalnie, racjonalne i gotowe do współpracy z innymi.

W czym wyraża się zdrowe poczucie własnej wartości

Na obraz osoby, która dobrze się ze sobą czuje, w racjonalny sposób o sobie myśli i siebie ocenia, składa się bardzo wiele różnych cech. Zdrowe poczucie własnej wartości można rozpoznać: 

• w sposobie mówienia i poruszania się, który ujawnia radość z faktu, że żyjesz;
• w łatwości mówienia o osiągnięciach i niepowodzeniach z prostotą i uczciwością, ponieważ pozostajesz w przyjaznej relacji z faktami;
• w łatwości wyrażania i przyjmowania komplementów, ciepłych uczuć i wdzięczności;
• w otwartości na krytykę i łatwości przyznawania się do błędów, ponieważ poczucie własnej wartości nie wiąże się z postrzeganiem siebie jako „doskonałego/doskonałej”;
• w łatwości i spontaniczności wypowiedzi oraz ruchów, co oznacza, że żyjesz w zgodzie ze sobą;
• w harmonii między tym co mówisz, czynisz, jak wyglądasz, jak poruszasz się, jak brzmi Twój głos;
• w postawie otwartości i ciekawości nowych idei, nowych doświadczeń, nowych możliwości życiowych;
• w fakcie, że uczucie lęku czy niepewności, nawet jeśli się pojawią, nie onieśmielają Cię i nie obezwładniają. Ich zaakceptowanie i zapanowanie nad nimi, rzadko wydaje Ci się niemożliwe;
• w umiejętności śmiania się z humorystycznych aspektów życia swojego i innych;
• w łatwości asertywnego zachowania się oraz akceptowaniu asertywności innych;
• w umiejętności zachowania harmonii i godności w obliczu stresu

Poczucie własnej wartości można też rozpoznać, obserwując fizyczne cechy danej osoby, takie jak:

• żywe i błyszczące oczy;
• wypoczęta twarz o naturalnym kolorze i zdrowej skórze;
• naturalnie trzymany podbródek, odpowiadający postawie ciała, rozluźnione szczęki;
• rozluźnione, ale wyprostowane ramiona, rozluźnione i swobodnie ułożone dłonie, ręce zwieszone w naturalny sposób;
• nie napięta, wyprostowana, zrównoważona postawa ciała;
• pewny krok;
• natężenie głosu dostosowane do sytuacji, oraz staranna wymowa.

Jak rozpoznać, że Twoje poczucie własnej wartości jest zaniżone lub zawyżone

Poczucie własnej wartości może być zawyżone, zaniżone lub prawidłowe (zdrowe). To, co jest dla nas najkorzystniejsze to zbudowanie zdrowego poczucia własnej wartości. 

Osoba z zaniżonym poczuciem wartości nie akceptuje siebie, jest bardzo wrażliwa na krytykę ze strony innych osób. Taka osoba często odczuwa lęk i napięcie emocjonalne, a także poczucie beznadziejności i nieszczęścia. Ma tendencję do zachowań autodestrukcyjnych, czyli takich, które są dla niej samej niekorzystne, a nawet zagrażają jej życiu. Często nadmiernie się samo-analizuje, brakuje jej stanowczości oraz łatwo doświadcza przygnębienia i zakłopotania. Bardzo często dąży do perfekcji. W grupie zajmuje zazwyczaj daleką pozycję, a w stosunku do innych osób zachowuje dystans z tendencją do izolacji. Często krytykuje innych i jest wobec nich podejrzliwa. 
Osoba z zawyżonym poczuciem własnej wartości jest przekonana o swojej wyjątkowości i „wspaniałości”. Doświadcza jednak z tego tytułu licznych frustracji, a w sytuacji kiedy coś jej nie wychodzi, porzuca rozpoczęte zadania. Taka osoba bardzo szybko się nudzi i ma tendencje do odkładania rzeczy na ostatnią chwilę. W sytuacji zagrożenia jej odporność psychiczna często się zmniejsza. Ten typ osoby nadmiernie się kontroluje i często nie jest szczery wobec innych i samych siebie. Ma on również tendencje do zachowań autodestrukcyjnych. W grupie nie cieszy się popularnością, raczej uchodzi za osobę konfliktową, która nie liczy się ze zdaniem innych osób.

Tekst powstał przy współpracy z ekspertami z Uniwersytetu Łódzkiego

JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY? 

Masz problem i nie wiesz, gdzie się zwrócić? Tu znajdziesz wszystkie ważne numery pomocowe.

Szukasz eksperta, psychologa, psychiatry? Tu znajdziesz listę miejsc znajdziesz listę miejsc, gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc.

Podejrzewasz, że ktoś ma problemy ze zdrowiem psychicznym? Tu znajdziesz 6 prostych kroków, które pokazują, jak zareagować.