Okres dorastania jest czasem intensywnego rozwoju, eksploracji i nauki. Dla wielu nastolatków proces edukacji staje się kluczowym elementem budowania ich przyszłości. Jednak okres dojrzewania to również czas intensywnych zmian emocjonalnych i społecznych, które mogą wpływać na skuteczność edukacyjną w tym okresie życia. Różnorodność metod nauki stanowi inspirujący krajobraz, który pomaga nastolatkom odnaleźć swoje własne, indywidualne podejścia do zdobywania wiedzy.

Wyzwania w procesie uczenia się

1. Koncentracja i motywacja: nastolatkowie mogą mieć trudności z utrzymaniem skupienia przez dłuższy czas. Rozproszenie uwagi może wynikać z wielu czynników, takich jak zmiany hormonalne czy presja społeczna. Dodatkowo niezrozumienie znaczenia nauki lub brak zainteresowania określonym przedmiotem może prowadzić do spadku motywacji. Problemy z koncentracją mogą mieć także źródło w ADHD.

2. Zmiany emocjonalne i stres: w tym okresie, zmiany hormonalne mogą wpływać na stabilność emocjonalną. Nastolatkowie mogą zmagać się z silnymi emocjami, co może prowadzić do trudności w koncentracji oraz w przyswajaniu informacji podczas nauki. Stres związany z życiem społecznym, szkolnymi wymaganiami i planowaniem przyszłości może stanowić dodatkowy czynnik obciążający.

3. Zróżnicowane style uczenia się: każdy człowiek ma swój własny styl uczenia się. Niektórzy preferują naukę wizualną, inni mogą lepiej przyswajać informacje poprzez praktyczne działania, a jeszcze inni wolą naukę poprzez słuchanie. Szkoła narzuca zwykle jeden styl uczenia się – w nieruchomej pozycji, w ciszy, z podręczników. Kiedy to możliwe, warto szukać dla siebie takiego stylu uczenia się, który odpowiada indywidualnym preferencjom.

4. Brak samodyscypliny: niezależność to jeden z ważnych elementów dojrzewania, ale jednocześnie może być wyzwaniem w uczeniu się. Brak rozwiniętej samodyscypliny w organizacji czasu, planowaniu nauki czy utrzymywaniu regularności w nauce może stanowić przeszkodę w efektywnym przyswajaniu wiedzy.

5. Dysleksja i inne specyficzne trudności w uczeniu się: dysleksja to jedno z najczęstszych zaburzeń w uczeniu się, które może wpływać na zdolność czytania, rozumienia tekstu i pisania, ale także rozumienia symboli (w matematyce, geografii), wskazywania stron świata (geografia, WF). Nastolatkowie z dysleksją mogą doświadczać trudności w rozpoznawaniu słów, co może prowadzić do frustracji i obniżenia samooceny.

Metody nauki

Każdy z nas ma swój styl uczenia się, ale warto szukać nowych rozwiązań, które nam pomogą w przyjemnym i skutecznym zdobywaniu wiedzy. Spróbuj uczyć się, słuchając przemówień lub podcastów. Najczęściej uczysz się samx? Zastanów się nad stworzeniem grupy do nauki i współpracą z innymi.

Każda metoda nauki jest na swój sposób dobra. Warto wiedzieć, że różne style uczenia się aktywizują różne części mózgu. Dominujący styl uczenia się zawsze będzie najlepszym sposobem przyswajania wiedzy, ale potrzebujemy też korzystać z innych stylów, aby pomóc sobie w utrzymaniu i pogłębieniu wiedzy. Pamiętaj, że każdy uczy się w swoim tempie, więc ważne jest znalezienie strategii, która działa dla Ciebie i dopasowanie jej do swoich potrzeb.

  1. Notowanie i podkreślanie: podkreślanie ważnych fragmentów tekstu i tworzenie notatek pomaga w skupieniu się na kluczowych informacjach.
  2. Mapy myśli: graficzne przedstawienie informacji, gdzie połączenia między różnymi koncepcjami są wyraźnie zaznaczone.
  3. Uczenie przez nauczanie: wyjaśnianie materiału innym osobom pomaga w utrwaleniu wiedzy i zrozumieniu go na głębszym poziomie. Można tu zastosować metodę Feynmana, która mówi o wyjaśnianiu trudnych koncepcji w prosty sposób.
  4. Metoda pomiaru interwałowego: powtarzanie materiału w ustalonych odstępach czasowych, aby utrwalić wiedzę na dłużej. Mózg potrzebuje regularnych przerw w nauce, aby przetworzyć i utrwalić nową wiedzę. Nauka 25-30 minut i 5 minut przerwy to bardzo dobrze działający model.
  5. Uczenie aktywne: zadawanie pytań, dyskusje, rozwiązywanie problemów – aktywne angażowanie się w proces nauki.
  6. Metoda skojarzeń: łączenie nowych informacji z tym, co już znane ułatwia mózgowi ich zapamiętanie. Dobre skojarzenia działają jak haczyki, na których mózg zaczepia nową wiedzę. Dodatkowo wpływa to też na naszą kreatywność.
  7. Uczenie poprzez działanie: nauka poprzez praktyczne stosowanie wiedzy, rozwiązywanie problemów, eksperymentowanie.
  8. Pomiar powtórzeń: systematyczne wracanie do nowo poznanego materiału pozwala mózgowi lepiej go przyswoić i zakodować w pamięci. Lepiej będzie przeczytać rozdział podręcznika, zrobić przerwę i znów do niego wrócić, niż usiąść nad tekstem raz, poświęcając na to więcej czasu.
  9. Uczestnictwo w grupie: dyskusje z innymi studentami mogą pomóc w lepszym zrozumieniu materiału i zobaczeniu różnych perspektyw.

Praca głęboka (deep learning)

Jedną z najsłabszych umiejętności poznawczych u większości ludzi jest zdolność skupienia uwagi. Bardzo trudno jest zachować koncentrację w świecie, w którym jesteśmy rozpraszani kilkadziesiąt razy dziennie. Nauczenie się, jak nie przeszkadzać sobie telefonem i powiadomieniami, to jeden z najlepszych sposobów na wzmocnienie koncentracji uwagi. Nie musisz spędzać całego dnia poza zasięgiem i bez dostępu do internetu, wystarczy wyłączyć wszystko na określony czas każdego dnia.

W deep learningu chodzi o zatrzymanie niepożądanych bodźców i ochronę swojego najcenniejszego czasu przed rozpraszaczami. Niektórzy nazywają to czasem prawdziwej pracy. To moment, w którym warto wyciszyć telefon i nie zaglądać do maila. Zwyczajowi temu sprzyja przebywanie w cichym i odosobnionym miejscu, dlatego dobrze znaleźć spokojny kąt. Kluczowe jest wyznaczenie (najlepiej stałej) pory dnia na odseparowanie i naukę.

Wsparcie w kłopotach w nauce

Najważniejsze jest wsparcie i otwarcie na eksperymentowanie z różnymi metodami, a także pamiętanie, że każdy uczy się w swoim tempie. Niepowodzenia są naturalne, ale ważne jest, aby patrzeć na nie jako na szansę do nauki i rozwoju.

  1. Zrozumienie swojego stylu uczenia: ważne jest, aby zidentyfikować, jaki sposób uczenia się działa najlepiej. Czy jest to czytanie, słuchanie, praktyczne działanie czy może coś innego? Dopasowanie metod nauki do swojego stylu uczenia może znacznie pomóc.
  2. Tworzenie planu nauki: opracowanie planu nauki z konkretnymi celami krótko- i długoterminowymi może pomóc w skoncentrowaniu się na ważnych zadaniach i postępach.
  3. Szukanie pomocy: nie wstydź się prosić o pomoc. Nauczyciele, koledzy z klasy, a nawet rodzice mogą pomóc zrozumieć trudne tematy lub udzielić wsparcia w nauce. Jeśli stwierdzono u Ciebie dysleksję, dyskalkulię, ADHD lub inne cechy Twojego mózgu, które mogą utrudniać przyswajanie wiedzy, możesz uzyskać skuteczną pomoc w czasie terapii pedagogicznej i specjalnie opracowanych treningów.
  4. Odpowiednia organizacja czasu: ważne jest wyznaczenie czasu na naukę, ale również na odpoczynek, rozrywkę i inne aktywności. Regularne przerwy są ważne dla efektywnego uczenia się.
  5. Wykorzystanie różnych metod nauki: nie każda metoda nauki będzie działać dla każdego. Warto eksperymentować z różnymi technikami, takimi jak mapy myśli, notatki, uczenie poprzez nauczanie innych itp.
  6. Zwracanie uwagi na zdrowie psychiczne: czasami trudności w nauce mogą być spowodowane stresem, lękiem lub innymi problemami zdrowia psychicznego. Ważne jest zwrócenie uwagi na te kwestie i szukanie pomocy, jeśli jest to potrzebne.
  7. Motywacja i cele: określenie celów krótko- i długoterminowych pomaga w znalezieniu motywacji. Może to być coś, co związane jest z pasją lub zainteresowaniami, co sprawi, że nauka stanie się bardziej angażująca.
  8. Zdrowy styl życia: regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie i odpowiedni sen mają ogromny wpływ na umysł i zdolność uczenia się.

Warto pamiętać!

Powiedzenie osobie dorosłej o niepokojących zachowaniach równieśnika nie jest zdradą ani działaniem na czyjąś szkodę, tylko aktem troski i chęci pomocy.


JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY? 

Masz problem i nie wiesz, gdzie się zwrócić? Tu znajdziesz wszystkie ważne numery pomocowe.

Szukasz eksperta, psychologa, psychiatry? Tu znajdziesz listę miejsc, gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc.

Podejrzewasz, że ktoś ma problemy ze zdrowiem psychicznym? Tu znajdziesz 6 prostych kroków, które pokazują, jak zareagować.